Jarmuż (Brassica oleracea) to niepozorne warzywo, które całkiem niedawno wróciło do łask i zagościło na naszych stołach. Bardzo popularne w wiekach średnich. Obecnie hit dietetyczny.
Jedno z najgęstszych odżywczo pokarmów, które istnieją na naszej planecie. Jarmuż to warzywo z rodziny kapustowatych, która jest botaniczną odmianą zwykłej kapusty warzywnej. Jest rośliną dwuletnią nie występującą dziko w naturze.
Jarmuż jest określany mianem superfood, to znaczy żywności nieprzetworzonej i bogatej w niezbędne dla naszego zdrowia składniki odżywcze. Uprawia się go w celach konsumpcyjnych, a niektóre kultywary jako rośliny ozdobne. Częścią jadalną jarmużu jest rozeta zielonych lub fioletowych długich kędzierzawych liści. Po przemarznięciu liście te uzyskują delikatną strukturę i łagodniejszy smak. Jest to rezultat utraty goryczki oraz zwiększenia zawartości węglowodanów w częściach jadalnych. Warzywo to może być z łatwością uprawiane w każdym ogrodzie, ponieważ doskonale przystosowuje się do niskich temperatur, jest mrozoodporne a także ma niskie wymagania glebowe.
Nadaje się do uprawy na każdym rodzaju gleby oprócz gleb podmokłych, piaszczystych i o kwaśnym odczynie. Zbiory jarmużu przypadają okres od późnej jesieni do końca zimy. Ogólnie rzecz ujmując wartość odżywczą tego warzywa doskonale określa skala gęstości odżywczej ANDI opracowana przez dr Joela Fuhrmana, w której jarmuż zdecydowanie wiedzie prym. Zestawienie to mówi o stosunku około 35 pełnowartościowych związków produktu do zawartości kalorii. Inaczej mówiąc jest to ilość składników odżywczych przypadająca na każdą pojedynczą kalorię produktu.
Jarmuż zawiera aż tysiąc punktów w indeksie ANDI, co czyni go jednym z najgęstszych odżywczo pokarmów. Jarmuż nie jest warzywem wysokoenergetycznym. Zawiera około 36 kcal na 100 gramów produktu. Jarmuż bogaty jest w białko roślinne (3, 3 %), zawiera 0, 7 % tłuszczu oraz 6, 1 % węglowodanów, w tym 3, 8 % włókna pokarmowego. Daje to 37% energii z białka, 17 % z tłuszczu i 46 % z węglowodanów. Na 100 gramów jarmużu przypada 5, 35 mg beta karotenu, 0, 892 mg witaminy A, 530 mg potasu, 157 mg wapnia, 120 mg witaminy C, 56 mg fosforu, 30 mg magnezu, 12 mg sodu, 1,7 mg żelaza, tyle samo witaminy E, 0,11 mg tiaminy, 0,2 mg ryboflawiny oraz 1,6 mg niacyny.
Warto również pamiętać o sporej zawartości przeciwutleniaczy, w tym chlorofilu. Oprócz wyżej wymienionych jarmuż charakteryzuje się wysoką zawartością witaminy K, foliacyny, luteiny, zeaksantyny a także sulforafanu. Oto potencjalne działanie wyżej wymienionych składników w organizmie ludzkim. Witaminy oraz prowitaminy zawarte w jarmużu wpływają na prawidłową pobudliwość i funkcjonowanie nerwu wzrokowego. Wzmacniają układ immunologiczny. Zapewnia to ochronę przed zwykłymi infekcjami po nawet choroby nowotworowe. Dzięki zawartości witamin takich jak witamina A, E, C jarmuż posiada rewelacyjne właściwości kosmetyczne. Spożywanie jarmużu fantastycznie rozświetla skórę, nadaje piękny koloryt, leczy zmiany skórne, wzmacnia włosy. Duża zawartość beta karotenu zapewnia naturalny filtr przeciwsłoneczny, który zmniejsza wrażliwość skóry na szkodliwe promieniowanie UV.
Minerały zawarte w tym warzywie zapewniają prawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Wzmacniają układ kostny, zapewniają prawidłową mineralizację kości i zębów. Wpływają na prawidłową pobudliwość mięśni szkieletowych, gładkich oraz poprzecznie prążkowanych serca. Zapewniają prawidłową krzepliwość krwi oraz prawidłowe ciśnienie osmotyczne krwi i osocza. Umożliwiają sprawny transport tlenu po całym organizmie za pośrednictwem hemoglobiny, mioglobiny, enzymów oksydoredukcyjnychl. Dzięki minerałom tym możliwy jest prawidłowy wzrost komórek oraz ich sprawna regeneracja. Właściwości przeciwutleniające jarmużu sprawiają, że jest to warzywo młodości. Dzięki zawartości chlorofilu, witamin C i E jarmuż opóźnia procesy starzenia organizmu, wzmacnia odporność i zdolności regeneracyjne. Związki te działają również przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo, uszczelniają naczynka krwionośne.
Sulforafan jest to związek siarkowy, który pobudza w wątrobie produkcję enzymów odpowiadających za procesy detoksykacji organizmu. Jest silnym związkiem chemoprewencyjnym. Ze względu na niską zawartość kalorii, prozdrowotny stosunek ilości węglowodanów do białek przy niewielkiej zawartości tłuszczów, a także wysoką gęstość odżywczą jarmuż może zostać zakwalifikowany jako żywność dietetyczna a także naturalne lekarstwo o działaniu profilaktycznym i leczniczym. Warto więc konsumować jarmuż jak najczęściej.